1η Ενότητα: Εισαγωγή και Παγκόσμιες Οικονομικές Εξελίξεις

• Εισαγωγή στο μάθημα - Εισαγωγική παρουσίαση των τρεχουσών εγχώριων και παγκόσμιων οικονομικών εξελίξεων.
• Παρουσίαση των πιο πρόσφατων στοιχείων της Ελληνικής και Παγκόσμιας Οικονομίας.
• Παρουσίαση της διαχρονικής εξέλιξης των βασικότερων μεταβλητών της Ελληνικής Οικονομίας.

2η Ενότητα: Προσωπική Χρηματοοικονομική

• Τι είναι η Προσωπική Χρηματοοικονομική; Ποιες είναι οι συνιστώσες της και γιατί αποτελεί πλέον απαραίτητη δεξιότητα για τον 21ο αιώνα;
• Εισαγωγή στον Χρηματοοικονομικό Σχεδιασμό (Financial Planning).
• Πως ο χρηματοοικονομικός σχεδιασμός συμβάλει στην επίτευξη των προσωπικών, χρηματοοικονομικών και άλλων στόχων μας;
• Η μεγάλη εικόνα: Ο στόχος κάθε ανθρώπου είναι η Ευημερία (Wellbeing).
• Οι συνιστώσες της Ευημερίας: Φυσική Ευημερία, Κοινωνική Ευημερία, Χρηματοοικονομική Ευημερία.

3η Ενότητα: Βασικές οικονομικές έννοιες σε συντομία

• Α.Ε.Π., Κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π., Δείκτης Χρηματοοικονομικής Υγείας, Ανεργία, Δημόσιο Χρέος, Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, Επιτόκια, Συναλλαγματική Ισοτιμία κ.ά.
• Οι έννοιες που όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε, σε ένα παγκοσμιοποιημένο ανταγωνιστικό περιβάλλον, για να προστατέψουμε και να διατηρήσουμε το εισόδημα και την ποιότητα ζωής της οικογένειας μας.

4η Ενότητα: Στοχεύοντας στην μεγάλη εικόνα

• 7 χρηματοοικονομικοί στόχοι που μπορούμε να βάλουμε και να τους πετύχουμε!
• Τι είναι το χρηματοοικονομικό άγχος και πως επηρεάζει την υγεία και την ευημερία μας;
• Πως αντιμετωπίζουμε και πως περιορίζουμε το χρηματοοικονομικό άγχος;
• Ένας ολοκληρωμένος οδηγός που έχει σκοπό την ευημερία μας (wellbeing). Χρηματοοικονομικές ανάγκες, χρηματοοικονομικός σχεδιασμός και η θεωρία του κύκλου ζωής.

5η Ενότητα: Βασικές έννοιες του σύγχρονου νοικοκυριού

• Προγραμματίζω, Αποταμιεύω, Καταναλώνω, Επενδύω, Δωρίζω.
• Τα 5 απαραίτητα βήματα για να γίνουμε χρηματοοικονομικά ανεξάρτητοι.

6η Ενότητα: Κατανοώντας τις επενδύσεις με απλά λόγια και σε συντομία

• Βασικές επενδυτικές έννοιες και χαρακτηριστικά εναλλακτικών επενδύσεων.
• Τι είναι οι μετοχές, τα έντοκα γραμμάτια δημοσίου (ΕΓΕΔ), τα ομόλογα και τα Αμοιβαία Κεφάλαια;
• Τι είναι οι χρηματιστηριακές και άλλες επενδυτικές φούσκες;
• Υπάρχουν ασφαλείς επενδύσεις και ασφαλείς επενδυτικές στρατηγικές;
• Ένας λεπτομερής οδηγός για την προστασία των επενδύσεων σας

7η Ενότητα: Χρηματοοικονομικός και Συνταξιοδοτικός Αλφαβητισμός

• Ένας χρηματοοικονομικός οδηγός για την κατανόηση των κινδύνων και των ευκαιριών που μας παρέχει ένα πολύπλοκο χρηματοοικονομικό σύστημα για όλη την διάρκεια της ζωής μας.
• Πως μπορούμε να προστατευτούμε από ένα πολύπλοκο χρηματοπιστωτικό σύστημα που χαρακτηρίζεται από υπερχρέωση, ασύμμετρη πληροφόρηση, χρηματοοικονομική αστάθεια και αλλεπάλληλες κρίσεις.
• Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός
  • Ο ορισμός και οι συνιστώσες του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού.
  • Τα οφέλη του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και οι επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής άγνοιας.
• Πόσο έτοιμοι είμαστε να αντιμετωπίσουμε ένα ξαφνικό χρηματοοικονομικό σοκ;
• Τι είναι η Χρηματοοικονομική Ευαλωτότητα;
• Τι είναι η Χρηματοοικονομική Ανθεκτικότητα;
• Τι είναι ο Συνταξιοδοτικός Αλφαβητισμός;

8η Ενότητα: Συμπεριφορική Χρηματοοικονομική: Πως τα συναισθήματα, τα στερεότυπα και η άγνοια, μας οδηγούν σε λάθος επενδυτικές επιλογές

• Συμπεριφορικές προκαταλήψεις (Behavioral biases) και συνήθη επενδυτικά σφάλματα.
  
  • Η συμπεριφορά της αγέλης (herding).
  • Η μυωπία (myopia).
  • Η απληστία (greed).
  • Ο φόβος (fear).
  • Η αλαζονεία (arrogance).
• Στρατηγικές αντιμετώπισης των παρορμητικών επενδυτικών συμπεριφορών.
• Ελαχιστοποιήστε τα συμπεριφορικά σφάλματα και επενδύστε με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες.
• Ποια είναι η Maslowian θεωρία χαρτοφυλακίου;

9η Ενότητα: Ψηφιακός Αλφαβητισμός: Η ψηφιακή εποχή είναι εδώ!

• 4η Βιομηχανική Επανάσταση, ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, ψηφιακό πορτοφόλι, Fintech, Blockchain, Κρυπτονομίσματα, Bitcoin κ.ά.
• Πώς η ψηφιακή εποχή διαμορφώνει το μέλλον;
• Ποιες οι επιπτώσεις στην ζωή και στα οικονομικά μας;

10η Ενότητα: Πώς θα διαμορφωθεί η παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική πραγματικότητα το 2030;

• Πώς θα διαμορφωθεί η Παγκόσμια Οικονομία το 2030;
• Ποιες χώρες αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν και ποιες να υποχωρήσουν.

Ποιες είναι οι «μέγα – απειλές» για τον πλανήτη και την Παγκόσμια Οικονομία;

Η πολυπλοκότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η υπάρχουσα παγκόσμια και εγχώρια υπερχρέωση, δημιουργούν ολοένα και λιγότερες ευκαιρίες για την νέα γενιά. Ως εκ τούτου, η σωστή διαχείριση του χρήματος αποτελεί απαραίτητη δεξιότητα για τον 21ο αιώνα.

Η Προσωπική Χρηματοοικονομική αποτελεί τον κυρίαρχο όρο στην σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία, ο οποίος καλύπτει τις διάφορες καθημερινές πτυχές της σωστής διαχείρισης των χρημάτων μας, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποταμίευση και στην επένδυση.

Συμπυκνώνει το σύνολο των χρηματοοικονομικών γνώσεων και δράσεων που αφορούν τόσο το άτομο όσο και την οικογένεια. Στα πλαίσια μιας ολιστικής χρηματοοικονομικής προσέγγισης, η Προσωπική Χρηματοοικονομική περιλαμβάνει την δημιουργία εισοδήματος (income), την (έξυπνη) κατανάλωση (spending), τον περιορισμό της υπερβολικής κατανάλωσης (overspending), την κατάρτιση και την πιστή εφαρμογή ενός προϋπολογισμού (budgeting), τις σχέσεις μας με τις τράπεζες (banking), την προστασία μας μέσα από την ασφάλιση (insurance), το ύψος και την διαχείριση των στεγαστικών δανείων (mortgage loans), τις επενδύσεις (investments), τον προγραμματισμό για την συνταξιοδότηση (retirement planning), τον σωστό προγραμματισμό των φόρων (tax planning) και γενικότερα την βέλτιστη διαχείριση της περιουσίας μας.

Οι λέξεις-κλειδιά (keywords) του μαθήματος είναι:

• Προσωπική Χρηματοοικονομική (Personal Finance)
• Προσωπική και Χρηματοοικονομική Ευημερία (Personal Wellbeing and Financial Wellbeing)
• Χρηματοοικονομικός και Συνταξιοδοτικός Αλφαβητισμός (Financial Literacy and Retirement Income Literacy)
• Χρηματοοικονομικοί Στόχοι (Financial Goals)
• Χρηματοοικονομικό Άγχος (Financial Stress)
• Χρηματιστηριακές και άλλες Επενδυτικές Φούσκες (Stock Market and other Investment Bubbles)
• Χρηματοοικονομικά Σοκ (Financial Shocks)
• Χρηματοοικονομική Ευαλωτότητα (Financial Fragility)
• Χρηματοοικονομική Υγεία (Financial Health)
• Χρηματοοικονομική Ανθεκτικότητα (Financial Resilience)
• Χρηματοοικονομική Ανεξαρτησία (Financial Independence)
• Χρηματοοικονομική Ελευθερία (Financial Freedom)
• 4η Βιομηχανική Επανάσταση (4th Industrial Revolution)

Ελληνική:

• Νικόλαος Δ. Φίλιππας, Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός: Θεωρία και Πράξη, Εκδόσεις Πεδίο, 2023 (υπό έκδοση).
• Yuval Noah Harari, 21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2018.

Ξενόγλωσση:

• 2009, 2012, and 2015 Reports by FINRA Investor Education Foundation.
• 2015 National Financial Capability Survey by FINRA Investor Education Foundation.
• Abel, Bernanke, and Croushore, (Macroeconomics –2014), page 270.
• Alesina and Summers, “Central Bank Independence and Macroeconomic Performance: Some Comparative Evidence,” Journal of Money, Credit and Banking 25 (1993): 151-162.
• Almenberg, J. and Gerdes, C., “Exponential Growth Bias and Financial Literacy.” Applied Economic Letters, 2011.
• Almenberg, J. and Save-Soderbergh, J., “Financial literacy and retirement Planning in Sweden.” Journal of Pension Economics and Finance, 2011.
• Atkinson, A., and Messy, F., 2012, Measuring financial literacy: Results of the OECD/International Network on Financial Education (INFE) pilot study. OECD Working Papers on Finance, Insurance, and Private Pensions, No. 15, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/5k9csfs90fr4-en
• Burton Malkiel, A Random Walk Down Wall Street - (2007), page 185.
• Carlson, Kim, Lusardi, and Camerer, “Bankruptcy Rates among NFL Players with Short-Lived Income Spikes”, 2015.
• Damodaran, A., "Historical returns: Stocks, T.Bonds & T.Bills with premiums." NYU Stern, 2016.
• Federal Reserve of Saint Louis Economic Data (FRED).
• Frederic S. Mishkin, The Economics of Money, Banking, and Financial Markets – (2003), page 388.
• Frederic S. Mishkin, “The Real Interest Rate: An Empirical Investigation,” Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 15 (1981): 151-200: 151-200.
• G20, 2012, Leader’s Declaration – Los Cabos, Mexico, 19 June 2012, www.g20.utoronto.ca/2012/2012-0619-loscabos.pdf
• Huberman, G and Jiang, W., “Offering versus Choice in 401(k) Plans: Equity Exposure and Number of Funds.” Journal of Finance, 2006.
• International Monetary Fund, Money growth rates and consumer price inflation from International Financial Statistics, February 2003.
• Lusardi, A. et al. “Visual Tools and Narratives: New Ways to Improve Financial Literacy.” National Bureau of Economic Research, 2014.
• Lusardi, A. and Tufano, P., “Debt Literacy, Financial Experiences, and Overindebtedness.” Harvard Business Review, 2009.
• Roubini Nouriel, “MegaThreats: Ten Dangerous Trends That Imperil Our Future, And How to Survive Them”, Little, Brown and Company, 2022.
• Sabelhaus, J. et al., "Changes in U.S. Family Finances from 2007 to 2010: Evidence from the Survey of Consumer Finances." Federal Reserve Bulletin, 2012.
• Tamborini, Christopher R., Chang Hwan Kim, and Arthur Sakamoto. 2015. “Education and Lifetime Earnings in the United States.” Demography 52: 1383–1407.
• Τhaler, R. and Benartzi, S., “Save More Tomorrow: Using Behavioral Economics to Increase Employee Saving.” Journal of Political Economy, 2004.
• Tversky, A. and Kahneman, D., “Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk.” Econometrica, 1979.
• Wheelan, Charles J., “Naked Economics: Undressing the Dismal Science.” New York: Norton, 2002.